Taal- en spraakontwikkeling van je kind centraal

Hoe ontwikkelt jouw kind zijn of haar taal- spraak en andere communicatieve vaardigheden? Geen kind is hetzelfde en ieder kind heeft zijn eigen ontwikkelingstempo en talent. Toch is het fijn om bij kleine of complexere hulpvragen op gebied van communicatie begeleiding in te zetten. Dat kan vaak laagdrempelig en gaat spelenderwijs en vanuit de belevingswereld van je kind. Maar welke belemmeringen kunnen er eigenlijk zijn in de taal- of spraakontwikkeling?

• Uitspraak van kinderen
• Taalontwikkeling van kinderen
• Meertaligheid bij kinderen
• Auditieve verwerking van een kind
• Gehoor van een kind
• Stemgebruik van een kind
• Stotteren van een kind
• Broddelen van een kind

Rond zes jaar is gemiddeld genomen de ontwikkeling van de articulatie voltooid. Natuurlijk zijn er veel verschillen tussen kinderen. Lukt het je kind op deze leeftijd nog niet om alle klanken goed te maken, dan is staat de kinderlogopedist klaar voor advies en begeleiding.

• Je kind onduidelijk spreekt met een slappe articulatie
• Nog niet alle klanken goed kunnen worden uitgesproken. Op deze leeftijd zullen dat er maar weinig zijn en zich vaak beperken tot de klanken [l], [r], [sch] of [-ng].
• De klank [s] niet goed wordt uitgesproken, omdat het kind de tong tussen in plaats van achter de tanden zet. Dit 'lispelen' zien we dan vaak ook bij de klanken [t], [d], [l] en [n]
• De tong breed zijwaarts tussen de kiezen en de zijtanden wordt gezet. Dit 'slissen' geeft een onduidelijke, onzuivere [s-]klank
• De spraak nasaal klinkt. Bij nasaliteit of neusspraak ontsnapt er geen, te weinig of te veel lucht via de neusweg.
• Het kind zo snel spreekt dat het de verstaanbaarheid verminderd. Dit komt omdat de woorden maar half worden uitgesproken in combinatie met een slordige articulatie.

Als je zes bent is het fijn als je je goed kunt uitdrukken met woorden, zinnen, taalregels goed toepast, taal begrijpt, de volgorde in zinnen goed toepast of een goed lopend verhaal kunt vertellen. Toch is ook dit niet voor ieder kind vanzelfsprekend. Een steuntje in de rug bij de taalontwikkeling is dan fijn. De kinderlogopedisten in onze praktijk leggen zich geheel toe op het jonge kind.

Voor sommige kinderen die met meerdere talen tegelijkertijd worden opgevoed is het leren van taal niet altijd zelfsprekend. Als het kind ook moeite heeft met de moedertaal, zal dit van invloed zijn op het Nederlands. Je niet goed kunnen uitdrukken kan flink frustrerend zijn. Dan is de kinderlogopedist er voor begeleiding!

Er wordt gewerkt aan bijvoorbeeld verstaanbaarheid, communicatievaardigheden en de uitspraak te verbeteren. Niet alleen het kind, maar ook de ouder(s) zullen worden begeleid in dit proces zodat de meertaligheid een positief effect heeft.

Wanneer een kind goed hoort, maar moeite heeft met het verwerken, begrijpen en onthouden van de aangeboden taal, geluiden en klanken kan het mogelijk een auditief verwerkingsprobleem hebben. Vooral bij activiteiten op school valt op dat het kind moeite heeft met het verwerken van mondeling aangeboden opdrachten, het geen belang hecht aan bepaalde geluiden en opdrachten met moeite uitvoert. Omdat bepaalde informatie eerst gefilterd moet worden kunnen kinderen met een auditief verwerkingsprobleem minder goed gaan presteren op school.

Verder zal opvallen dat ze maar kort de aandacht bij iets kunnen houden, klassikale opdrachten moeilijk voor elkaar krijgen, snel zijn afgeleid door rumoer, gebeurtenissen en geluiden in de klas. Als je een auditief verwerkingsprobleem vermoed, kun je terecht bij de kinderlogopedist. Met onderzoek en op basis van informatie van ouders en leerkrachten, adviseert de logopedist over de te volgen stappen. Ook voor behandeling zijn diverse opties, waarvoor je bij de logopedist terecht kunt.

Wanneer een kind aangeboren slechthorend is zal dat invloed hebben op de ontwikkeling van de taal en spraak. Kinderen leren de taal door te luisteren en door interactie en daarom zal er vaak een taal- spraakachterstand ontstaan, zowel in het taalbegrip als het taalgebruik. Bij slechthorendheid oefent de logopedist met uw kind door middel van hoortraining. Bij deze training ligt de nadruk op het oefenen van klanken, zinnen en woorden op niveau, klanken en geluiden leren onderscheiden van elkaar en leren uitspreken. Tenslotte is het belangrijk dat het kind leert een gesprek te verstaan.

Door verkeerd stemgebruik kunnen de stembanden, die zorgen dat we geluid kunnen geven, beschadigd raken. Door deze beschadiging zal de stem niet helder, maar hees en schor gaan klinken. Ook kan er een medische verklaring zijn voor stemproblemen, zonder dat stemmisbruik daarbij een aandeel heeft. Ook op jonge leeftijd komt heesheid voor met als voornaamste oorzaak teveel en te hard schreeuwen of roepen. Andere oorzaken zijn ook mogelijk. De kinderlogopedist is er voor hulp en begeleiding bij stemproblemen en werkt waar nodig samen met (KNO-)arts.

Niet vloeiend spreken, waarbij woorden, lettergrepen of geluiden worden herhaald of verlengd, noemen we stotteren. Als een kind stottert is er sprake van veel aarzelingen, pauzes tussen de woorden en blokkades: het kind blijft vastzitten op een bepaalde klank.

Een kind dat stottert wordt zeer beperkt in het spreken, wat vaak leidt tot verlies van zelfvertrouwen en sociale angst. Vaak zal het kind bepaalde situaties en bepaalde woorden gaan vermijden en dit noemen we vermijdingsgedrag. Bij kinderen die al langer stotteren begint vaak op te vallen dat ze allerlei foefjes gaan bedenken om de spraak vloeiend te maken. De kinderlogopedist kan uw kind met stotterproblemen behandelen, waarbij de begeleiding bestaat uit stottertherapie en adviezen voor ouder(s) en omgeving over de beste manier van benaderen en reageren.

Broddelen is niet hetzelfde als stotteren en kenmerkt zich door een manier van spreken die moeilijk te begrijpen en te volgen is. Een kind dat broddelt heeft een snelle en haastige manier van spreken, is lastig te verstaan, maakt zinnen niet altijd af of vervormt ze, gebruikt stopwoordjes, spreekt monotoon en vertelt vaak onsamenhangend. Een kind wat broddelt heeft dat meestal zelf niet in de gaten. De logopedist is ervaren als het gaat om broddelen en geeft advies en begeleiding voor deze kinderen.